The Campaign to Discredit Dissident Valentyn Moroz from the Side of the Soviet Regime
DOI::
https://doi.org/10.31861/hj2018.48.103-110Abstract
The article analyzes the main measures of the Soviet regime to discredit the dissident Valentyn Moroz in the 1970s and early 1980s. This problem has not been studied in Ukrainian historiography yet. The basis of sources is previously classified documents of the Sectoral State Archive of the Security Service of Ukraine (SSA SSU), as well as materials of the Central State Archive of Public Associations of Ukraine (CSAPA), the Soviet press, memoirs of participants of the dissident movement. The chronological framework, stages and tasks of the discrediting campaign are singled out. Among its methods there is the distribution of false information about the dissident through the Ukrainian and foreign press, the initiation of conflicts with the participation of V. Moroz in the Mordovian colonies and in emigration, diplomatic pressure on the governments of the West. The author concludes that the KGB campaign has become one of the most important factors that led to a fall in the reputation of V. Moroz at the turn of the 1970s-1980s.
Keywords: Valentyn Moroz, Ukrainian dissident movement, Soviet regime, discrediting campaign, disinformation, Ukrainian diaspora
References
Haluzevyi derzhavnyi arkhiv Sluzhby bezpeky Ukrainy (dali – HDA SBU), f. 16 Sekretariat HPU-KDB URSR, op. 3 (1975), spr. 1003 Sprava iz oryhinalamy dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta informatsii (poverneni iz TsK KPU), 3 sichnia 1972 r. – 9 bereznia 1972 r., ark. 110.
HDA SBU, f. 16, op. 4 (1977), spr. 1037 Iz oryhinalamy dopovidnykh zapysok, povidomlen ta informatsii – poverneni iz TsK Kompartii Ukrainy, 4 hrudnia 1974 r. – 8 hrudnia 1974 r., ark. 36–47.
HDA SBU, f. 16, op. 5 (1974), spr. 994 Iz oryhinalamy dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta informatsii (poverneni iz TsK KPU), 6 serpnia 1971 r. – 2 veresnia 1971 r., ark. 175.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1060 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetsialnykh povidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 15 lypnia 1977 r. – 20 lypnia 1977 r., ark. 96.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1075 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK KP Ukrainy, 20 chervnia 1979 r. – 9 serpnia 1979 r., ark. 34.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1076 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK KP Ukrainy, 9 serpnia 1979 r. – 13 veresnia 1979 r., ark. 30.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1078 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta in. dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 12 hrudnia 1979 r. – 30 hrudnia 1979 r., ark. 116–117.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1079 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK KP Ukrainy, 25 liutoho 1980 r. – 24 kvitnia 1980 r., ark. 415–416;
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1080 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 13 chervnia 1980 r. – 30 chervnia 1980 r., ark. 89.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1085 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 30 sichnia 1981 r. – 26 liutoho 1981 r., ark. 121.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1089 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetsialnykh povidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 28 serpnia 1981 r. – 10 veresnia 1981 r., ark. 249.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1098 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, informatsiinykh i spetsialnykh povidomlen ta inshykh materialiv KDB URSR, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 11 zhovtnia 1982 r. – 31 hrudnia 1982 r., ark. 177–178.
Ivan Hel (1937–2011), zapysaly Vakhtanh Kipiani ta Vasyl Ovsiienko, m. Kyiv, 25 chervnia 2003 r.
Kolodiazhnyi I. «Tretii vid zadnoho kraiu» [“The Third from the Rear Edge”].
M. Prokop, Peremoha Valentyna Moroza [The Victory of Valentyn Moroz], in «Suchasnist», 1975, № 2, s. 88–90.
Mordovskiye lagerya [Mordovian camps]. in «Khronika tekushchikh sobytiy». Vyp. 47. 1977. 30 noyabrya.
Muzei-arkhiv ta Dokumentatsiinyi tsentr ukrainskoho samvydavu «Smoloskyp», od. obl. DP-49: M, O. Zinkevych, Navkolo V. Moroza: chomu ne skazano vse?, 1979, ark. 2.
S. Vozniak, «Arystokrat dukha» i yoho zaokeanski pokrovyteli [“Aristocrat of the Spirit” and His Overseas Patrons], in «Prykarpatska pravda», 1974, 2 zhovtnia, s. 2.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. I, spr. 546, ark. 82–83.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. I, spr. 1045 Informatsii viddiliv TsK Kompartii Ukrainy pro vdoskonalennia obrobky zarubizhnykh burzhuaznykh vydan ta pokrashchennia yikh vykorystannia ideolohichnymy zakladamy Ukrainskoi RSR dlia vykryttia antykomunistychnoi ta antyradianskoi propahandy (8.IV.1974 r. – 17.IKh.1974 r.), ark. 22–24.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. I, spr. 1125 Informatsii Posolstva SRSR u Kanadi, Ministerstva zakordonnykh sprav Ukrainskoi RSR pro robotu iz ukrainskoiu emihratsiieiu u 1974 rotsi. Zapyska viddilu informatsii i zarubizhnykh zviazkiv TsK Kompartii Ukrainy pro osnovni napriamky antyradianskoi propahandy reaktsiinykh syl ukrainskoi emihratsii na suchasnomu etapi (28.I.1974 r. – 27.KhII.1974 r.), ark. 43.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. I, spr. 546, ark. 92–96.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. II, spr. 2058 Materialy Komisii pry TsK Kompartii Ukrainy iz pytan zovnishnopolitychnoi propahandy i ideolohichnoi borotby, dovidky viddiliv TsK ta inshykh orhanizatsii iz pytan posylennia naukovoi krytyky mizhnarodnoho sionizmu, iz pytan pidhotovky zbirnyka dokumentiv, spriamovanykh na vykryttia diialnosti sionistskykh partii i z inshykh pytan (17.01.1980–4.01.1981), ark. 83–84;
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. II, spr. 2135 Informatsii Ministerstva zakordonnykh sprav URSR, Posolstva SRSR v Kanadi, Postiinoho predstavnytstva URSR pry OON pro besidy z riznykh pytan iz predstavnykamy riznykh orhanizatsii (17.01.1980–30.12.1981), ark. 26–30.
Tsentralnyi derzhavnyi arkhiv hromadskykh obiednan Ukrainy (dali – TsDAHO Ukrainy), f. 1 Tsentralnyi komitet Komunistychnoi partii Ukrainy, op. 25, ch. I, spr. 546 Lysty v TsK KPRS, dovidky viddiliv TsK Kompartii Ukrainy, lysty obkomiv partii, Ministerstva zakordonnykh sprav URSR ta inshykh orhanizatsii pro borotbu z ideolohiieiu mizhnarodnoho sionizmu, pro emihrantski nastroi deiakykh hrup yevreiv, pro diialnist sionistskykh orhanizatsii za kordonom, pro vorozhi natsionalistychni ta antyradianski proiavy (pro spravu V. Moroza, pro tendentsioznu povedinku okremykh osib pid chas provedennia festyvaliu «Kyivska vesna») (6.I.1971 r. – 30.KhII.1971 r.), ark. 86.
V. Moroz, Esei, lysty y dokumenty [Essays, Letters and Documents], Miunkhen, Suchasnist, 1975, s. 229–230.
V. Moroz, Esei, lysty y dokumenty [Essays, Letters and Documents], s. 231–236.
Valentyn Moroz (n. 1936), zapysav Paska Bohdan, m. Lviv, 21 kvitnia 2016 r.
Ya. Radchenko, «Apostol» i yoho shtandarty [“The Apostle” and His Banners], in «Radianska osvita», 1971, 14 serpnia.
І. Kolodiazhnyi, «Tretii vid zadnoho kraiu» [“The Third from the Rear Edge”], in «Prykarpatska pravda», 1977, 6 bereznia.
HDA SBU, f. 16, op. 4 (1977), spr. 1037 Iz oryhinalamy dopovidnykh zapysok, povidomlen ta informatsii – poverneni iz TsK Kompartii Ukrainy, 4 hrudnia 1974 r. – 8 hrudnia 1974 r., ark. 36–47.
HDA SBU, f. 16, op. 5 (1974), spr. 994 Iz oryhinalamy dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta informatsii (poverneni iz TsK KPU), 6 serpnia 1971 r. – 2 veresnia 1971 r., ark. 175.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1060 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetsialnykh povidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 15 lypnia 1977 r. – 20 lypnia 1977 r., ark. 96.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1075 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK KP Ukrainy, 20 chervnia 1979 r. – 9 serpnia 1979 r., ark. 34.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1076 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK KP Ukrainy, 9 serpnia 1979 r. – 13 veresnia 1979 r., ark. 30.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1078 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta in. dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 12 hrudnia 1979 r. – 30 hrudnia 1979 r., ark. 116–117.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1079 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK KP Ukrainy, 25 liutoho 1980 r. – 24 kvitnia 1980 r., ark. 415–416;
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1080 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 13 chervnia 1980 r. – 30 chervnia 1980 r., ark. 89.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1085 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetspovidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 30 sichnia 1981 r. – 26 liutoho 1981 r., ark. 121.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1089 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, spetsialnykh povidomlen ta inshykh dokumentiv, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 28 serpnia 1981 r. – 10 veresnia 1981 r., ark. 249.
HDA SBU, f. 16, op. 7 (1985), spr. 1098 Oryhinaly dopovidnykh zapysok, informatsiinykh i spetsialnykh povidomlen ta inshykh materialiv KDB URSR, povernenykh iz TsK Kompartii Ukrainy, 11 zhovtnia 1982 r. – 31 hrudnia 1982 r., ark. 177–178.
Ivan Hel (1937–2011), zapysaly Vakhtanh Kipiani ta Vasyl Ovsiienko, m. Kyiv, 25 chervnia 2003 r.
Kolodiazhnyi I. «Tretii vid zadnoho kraiu» [“The Third from the Rear Edge”].
M. Prokop, Peremoha Valentyna Moroza [The Victory of Valentyn Moroz], in «Suchasnist», 1975, № 2, s. 88–90.
Mordovskiye lagerya [Mordovian camps]. in «Khronika tekushchikh sobytiy». Vyp. 47. 1977. 30 noyabrya.
Muzei-arkhiv ta Dokumentatsiinyi tsentr ukrainskoho samvydavu «Smoloskyp», od. obl. DP-49: M, O. Zinkevych, Navkolo V. Moroza: chomu ne skazano vse?, 1979, ark. 2.
S. Vozniak, «Arystokrat dukha» i yoho zaokeanski pokrovyteli [“Aristocrat of the Spirit” and His Overseas Patrons], in «Prykarpatska pravda», 1974, 2 zhovtnia, s. 2.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. I, spr. 546, ark. 82–83.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. I, spr. 1045 Informatsii viddiliv TsK Kompartii Ukrainy pro vdoskonalennia obrobky zarubizhnykh burzhuaznykh vydan ta pokrashchennia yikh vykorystannia ideolohichnymy zakladamy Ukrainskoi RSR dlia vykryttia antykomunistychnoi ta antyradianskoi propahandy (8.IV.1974 r. – 17.IKh.1974 r.), ark. 22–24.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. I, spr. 1125 Informatsii Posolstva SRSR u Kanadi, Ministerstva zakordonnykh sprav Ukrainskoi RSR pro robotu iz ukrainskoiu emihratsiieiu u 1974 rotsi. Zapyska viddilu informatsii i zarubizhnykh zviazkiv TsK Kompartii Ukrainy pro osnovni napriamky antyradianskoi propahandy reaktsiinykh syl ukrainskoi emihratsii na suchasnomu etapi (28.I.1974 r. – 27.KhII.1974 r.), ark. 43.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. I, spr. 546, ark. 92–96.
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. II, spr. 2058 Materialy Komisii pry TsK Kompartii Ukrainy iz pytan zovnishnopolitychnoi propahandy i ideolohichnoi borotby, dovidky viddiliv TsK ta inshykh orhanizatsii iz pytan posylennia naukovoi krytyky mizhnarodnoho sionizmu, iz pytan pidhotovky zbirnyka dokumentiv, spriamovanykh na vykryttia diialnosti sionistskykh partii i z inshykh pytan (17.01.1980–4.01.1981), ark. 83–84;
TsDAHO Ukrainy, f. 1, op. 25, ch. II, spr. 2135 Informatsii Ministerstva zakordonnykh sprav URSR, Posolstva SRSR v Kanadi, Postiinoho predstavnytstva URSR pry OON pro besidy z riznykh pytan iz predstavnykamy riznykh orhanizatsii (17.01.1980–30.12.1981), ark. 26–30.
Tsentralnyi derzhavnyi arkhiv hromadskykh obiednan Ukrainy (dali – TsDAHO Ukrainy), f. 1 Tsentralnyi komitet Komunistychnoi partii Ukrainy, op. 25, ch. I, spr. 546 Lysty v TsK KPRS, dovidky viddiliv TsK Kompartii Ukrainy, lysty obkomiv partii, Ministerstva zakordonnykh sprav URSR ta inshykh orhanizatsii pro borotbu z ideolohiieiu mizhnarodnoho sionizmu, pro emihrantski nastroi deiakykh hrup yevreiv, pro diialnist sionistskykh orhanizatsii za kordonom, pro vorozhi natsionalistychni ta antyradianski proiavy (pro spravu V. Moroza, pro tendentsioznu povedinku okremykh osib pid chas provedennia festyvaliu «Kyivska vesna») (6.I.1971 r. – 30.KhII.1971 r.), ark. 86.
V. Moroz, Esei, lysty y dokumenty [Essays, Letters and Documents], Miunkhen, Suchasnist, 1975, s. 229–230.
V. Moroz, Esei, lysty y dokumenty [Essays, Letters and Documents], s. 231–236.
Valentyn Moroz (n. 1936), zapysav Paska Bohdan, m. Lviv, 21 kvitnia 2016 r.
Ya. Radchenko, «Apostol» i yoho shtandarty [“The Apostle” and His Banners], in «Radianska osvita», 1971, 14 serpnia.
І. Kolodiazhnyi, «Tretii vid zadnoho kraiu» [“The Third from the Rear Edge”], in «Prykarpatska pravda», 1977, 6 bereznia.
Downloads
Published
2018-12-15
How to Cite
Paska, B. (2018). The Campaign to Discredit Dissident Valentyn Moroz from the Side of the Soviet Regime. History Journal of Yuriy Fedkovych Chernivtsi National University, (48), 103-110. https://doi.org/10.31861/hj2018.48.103-110
Issue
Section
Articles
