Участь Молдавії і Валахії у хотинській війні 1621 року

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Михайло Чучко

Анотація

Стаття присвячена малодослідженій проблемі участі у Хотинській війні 1621 року, що точилася між річчю Посполитою та Османською імперією, залежних від Оттоманської Порти князівств Молдавії і Валахії. Автор відзначає, що під час цього польсько-османського воєнного конфлікту, вирішальна битва якого відбулася під Хотином, війська правителів придунайських князівств брали участь у воєнних діях, а самі господарі, спершу Алєксандру Ілляш, а відтак Раду Міхня, через критянина Костянтина Батісту Вевеллі відіграли важливу посередницьку роль у проведенні мирних переговорів між османською та польською сторонами.
Упродовж Хотинської війни султан змінив правителя Молдавії Алєксандру Ілляша, який не зумів запобігти спустошливим рейдам країною польських і козацьких загонів, що грабували населення. Лише пиркелаб Мирон Барновський зумів організувати опір полякам у околицях Хотина, діючи разом із загонами буджакських татар Кантемiра-мурзи. За умовами мирної польсько-османської угоди Хотинський замок було повернуто Молдавському князівству.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Як цитувати
Чучко, М. (2022). Участь Молдавії і Валахії у хотинській війні 1621 року. Науковий вісник Чернівецького національного університету імені Юрія Федьковича. Історія, (55), 68–88. https://doi.org/10.31861/hj2022.55.68-88
Розділ
Статті
Біографія автора

Михайло Чучко, Чернівецький національний університет імені Юрія Федьковича

доктор історичних наук, професор кафедри всесвітньої історії

Посилання

M.A. Alekberly, Borba ukraynskoho naroda protyv turetsko-tatarskoi ahressyy vo vtoroi polovyne XVI – pervoi polovyne XVII vv. [The struggle of the Ukrainian people against the Turkish-Tatar aggression in the second half of the 16th – the first half of the 17th centuries.], Saratov, Yzdatelstvo Saratovskoiu unyversyteta, 1961, 272 s.

M. A. Alekberly, Khotynskaia voina (1621 g.) [Khotyn war (1621)], Chernovtsy, 1957, 123 s.

Axinte Uricariul, Cronica paralela a ţarii Romanești și a Moldovei / Editie de Gabriel Strempel, București, Minerva, 1993, Vol. 1, 380 p.

O. Balukh, Voienno-politychne stanovyshche Bukovyny u skladi Moldavskoi derzhavy u 1600-1621 rr. [Military and political situation of Bukovina as part of the Moldavian state in 1600–1621], in «Relihiia ta Sotsium. Mizhnarodnyi chasopys» [Religion and Society. International Magazine], Chernivtsi, Chernivetskyi nats. un-t, 2016, № 1-2 (21- 22), s.171-183.

N. C. Bejenaru, Ștefan Tomșa II (1611–1616; 1621–1623) și rivalitatea turco-polonă pentru Moldova, Iași Institut modern de arte Grafice Ștefaniu & Staierman, 1926, 92 p.

V.M. Botushanskyi, Khotynska viina 1621 roku – vyznachna podiia istorii serednovichnoi Yevropy [The Khotyn War of 1621 is a significant event in the history of medieval Europe], in «Khotynska viina 1621 roku. Dokumenty, materialy, doslidzhennia» [The Khotyn War of 1621. Documents, materials, research], Khotyn, 2011, s.4-12.

Bukovyna: istorychnyi narys [Bukovyna: a historical essay] / Red. kol. SS. Kostyshyn, V.M. Botushanskyi, O.V. Dobrzhanskyi, Yu.I. Makar, O.M. Masan, L.P. Mykhailyna, Chernivtsi, Zelena Bukovyna, 1998, 416 s.

Călători străini despre Ţările Române / Îngrijit de Maria Holban, Bucureşti, Editura Ştiinţifică, 1972, Volumul IV, 634 р.

M. Chuchko, Khotynska viina 1621 roku i prydunaiski kniazivstva: voiennyi ta dyplomatychnyi aspekty uchasti Moldavii i Valakhii u polsko-osmanskomu konflikti [Khotyn War of 1621 and the Danubian Principality: Military and Diplomatic Aspects of the Participation of Moldova and Wallachia in the Polish-Ottoman Conflict], in «ХIII Bukovynska mizhnarodna istoryko-kraieznavcha konferentsiia, prysviachena 400-richchiu Khotynskoi viiny. Tezy dopovidei, Chernivtsi, 22 ‒ 23 zhovtnia 2021 r.» [XIII Bukovynian International Historical and Local History Conference dedicated to the 400th anniversary of the Khotyn War. Abstracts, Chernivtsi, October 22-23, 2021] / Nauk. red. O.V. Dobrzhanskyi, Chernivtsi, Chernivetskyi natsionalnyi universytet, 2021, s.9-11.

M. Chuchko, Moldavske uriaduvannia na terytorii Tsetsynskoi/ Chernivetskoi, Suchavskoi ta Khotynskoi volostei [Moldovan government in Tsetsina / Chernivtsi, Suceava and Khotyn counties], in «Istoriia rozvytku orhaniv vlady na terytorii Chernivetskoi oblasti», Monohrafiia [History of development of authorities in the Chernivtsi region, Monograph] / S.M.Hakman, O.V. Dobrzhanskyi, T.V. Dolynianska, Kruhlashov A.M., Melnychuk Ya.S., Piddubnyi I.A., Fedoruk A.V., Kholodnytskyi V.F., Chuchko M.K., Yarmystyi M.V. / Za zah. red. Dobrzhanskoho O.V., Kruhlashova A. M., Yarmystoho M.V., Chernivtsi, Bukrek, 2014, s.106-187.

V. Constantinov, Ţara Moldovei în cadrul relaţiilor internaţionale (1611–1634), 611.02 Istoria românilor, Teză de doctor habilitat în istorie, Chişinău, 2019, 274 р.

Cronici Turceşti privind T̜ările Române. Extrase, Vol. I, Sec. XV – mijlocul sec. XVII / Întocmit de Mihail Guboglu şi Mustafa Mehmet, Bucureşti, Editura Academiei Republicii Socialiste Romania, 1966, 562 p.

Cronici Turcești privind Țările Române, Extrase Vol. II, Sec. XVII – începutul sec. XVIII / Întocmit de Mihail Guboglu şi Mustafa Mehmet, Bucureşti, Editura Academiei Republicii Socialiste Romania, 1974, 539 p.

I. Czamańska, Between Poland and Ottoman Empire. The political and juridical status of Moldavi in the 15th – 18th century, in «Turkey and Romania. A history of partnership and collaboration in the Balcans», Istanbul, 2016, s. 181-192.

I. Czamańska, Miron Barnovschi i jego rodzina w relacjach z Polakami, in «Wielowiekowe bogactwo polsko-rumuńskich związków historycznych i kulturowych = Bogăţia multiseculară a legăturilor istorice şi culturale polono-române, Suceava: Związek Polaków w Ruminii, 2014, s. 79-89.

Dobrzhanskyi O.V., Makar Yu.I., Masan O.M. Khotynshchyna: istorychnyi narys [Khotyn region: historical essay], Chernivtsi, Molodyi bukovynets, 2002, 416 s.

Documente privitoare la istoria Ardealului, Moldovei şi Ţării-Româneşti, Volumul ІХ, Acte şi scrisori (1614 – 1636) / publicate de Andrei Veress, Bucureşti, M. O., Imprimeria Nationalǎ, 1937, XXIV-407 p.

Documente privitoare la istoria Românilor, Volumul XV, Partea II, 1601 – 1825: Acte şi scrisori din Archivele oraşelor Ardelene (Bistriţa, Braşov, Şibiiu)/ Publ. de N. Iorga, Bucureşti, 1913, 1943 p.

A.V. Fedoruk, Khotynska bytva 1621 roku [The Battle of Khotyn in 1621], Chernivtsi, Zoloti lytavry, 2010, 74 s.

T. Gemil, Țările Române în contextul politic internațional (1621 – 1672), București, Editura Academiei Republicii Socialiste România, 1979, 231 p.

C. C. Giurescu, Istoria românilor, Bucureşti, All Educational, 2003, Vol. III, 792 p.

A. H. Golimaș, Diplomatul Constantin Batiște Vevelli Rettimiotul și revoluția Moldovei din primăvara anului 1633, in «Studii și cercetări istorice», Iași, 1943, Vol. XVIII, р. 403-419.

A. H. Golimaș, Un domnitor, o epocă: Vremea lui Miron Barnovschi Moghilă, Voievod al Moldovei, Bucureşti, Sport-Turism, 1980, 271 p.

Ş. S. Gorovei, Neamul lui Miron vodă Barnovschi, in «Dragomirna: istorie, tezaur, ctitori», Dragomirna, Sfânta Mănăstire Dragomirna, 2014, р. 299-312.

I. Gumenâi, Istoria Cetăţii Hotin (continuare din numărul anterior), in «Epifania. Revistă de dialog ortodox, Iaşi, 2014, Nr. 28, Martie – Mai, р.126-135.

M. S. Hrushevskyi, Istoriia Ukrainy-Rusy [History of Ukraine-Rus]: v 11 t., 12 kn., Tom VII, Kozatski chasy – do roku 1625 (repr. vyd. 1995), Kyiv, Naukova dumka, 1995, 624 s.

M. Ilkiv, Teatr boiovykh dii Khotynskoi viiny 1621 r. v Pruto-Dnistrovskomu mezhyrichchi [Khotyn War Theater of 1621 in the Prut-Dniester interfluve], in «XIII Bukovynska mizhnarodna istoryko-kraieznavcha konferentsiia, prysviachena 400-richchiu Khotynskoi viiny. Tezy dopovidei, Chernivtsi, 22 ‒ 23 zhovtnia 2021 r.» [XIII Bukovynian International Historical and Local History Conference dedicated to the 400th anniversary of the Khotyn War. Abstracts, Chernivtsi, October 22-23, 2021.] / Nauk. red. O.V. Dobrzhanskyi, Chernivtsi, Chernivetskyi natsionalnyi universytet, 2021, s.14-16.

Istoryia Khotynskoho pokhoda Yakuba Sobeskoho 1621 [History of the Khotyn campaign Yakub Sobieski 1621], in «Memuary, otnosiashchyesia k ystoryy Yuzhnoi Rusy» [Memoirs related to the history of Southern Russia], Vyp. II (perv. polovyna XVII st.), F. Evlashevskyi, Ya. Sobeskyi, S. Okolskyi, H. Boplan. Osvobozhdenye nevolnykov. B. Mashkevych; Perevod K. Melnyk (pod redaktsyeiu V. Antonovycha) / Pod red. V. Antonovycha, Kyev, 1896, s. 40-126.

«Istoryia Khotynskoi voiny» Yoannesa Kamenetskoho [«History of the Khotyn War» by Ioannes Kamenetsky] (per. K. N. Yuzbashiana), in «Ystoryko-fylolohycheskyi zhurnal AN ArmSSR» [Historical and Philological Journal of the Academy of Sciences of the ArmSSR], Erevan, 1958, № 2, s. 258-286.

Istoria românilor, Vol. V, O epocă de înnoiri în spirit european: (1601 – 1711/1716), București, Editura Enciclopedica, 2003, 1045 p.

Istoryia Rumyniy [History of Romania]/ I. Bolovan, I.-A. Pop (koordynatory) y dr. / Per. s rum., Moskva, Ves myr, 2005, 680 s.

«Kamenetskaia khronyka» » [Chronicle of Kamenets], in «Osmanskaia ymperyia v pervoi chverty XVII veka: sbornyk dokumentov y materyalov» [The Ottoman Empire in the First Quarter of the 17th Century: A Collection of Documents and Materials] / Uporiad. Kh. M. Ybrahymbeily, N. S. Rashba, Moskva, Nauka, 1984, s.53-71.

K. Kazalak., T. Gündüz, II. Osman in Hotin Seferi (1621), in «Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi», Ankara, 2003, Issue 14, р.129-144. DOI: https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000495

Khotynskyi myrnуi dohovor 9 oktiabria 1621 hoda [Khotyn peace treaty October 9, 1621], in «Osmanskaia ymperyia v pervoi chverty XVII veka: sbornyk dokumentov y materyalov» [The Ottoman Empire in the First Quarter of the 17th Century: A Collection of Documents and Materials] / Uporiad. Kh. M. Ybrahymbeily, N. S. Rashba. Moskva, Nauka, 1984, s.189-191.

S. Kobierzycki, Historia Vladislai Poloniae et Sueciae principis: ejus natales et infantiam, electionem in magnum Moscoviae ducem, bella Moscovitica, Turcica, caeterasque res gestae continens, usque ad excessum Sigismundi III Poloniae Sueciaeque regis, Dantisci, 1655, 952 s.

M. Kostyn, Letopys zemly Moldavskoi [Chronicle of the Moldavian land]/ Perevod letopysy s moldavskoho Mykhayla Lupashko, Kyshynev, 2014, 192 s.

T. Kovalets, Diariush Mikolaia Markhotskoho – malovidome dzherelo z istorii Khotynskoi bytvy 1621 r. [Diary of Nicholas Markhotskoho – a little-known source on the history of the Battle of Khotyn in 1621], in «Pytannia istorii Ukrainy: zb. nauk. st.» [Questions of the history of Ukraine: Coll. Science. Art.], Chernivtsi, 2016, T. 18, s. 177-182.

T. Kovalets, «Duma Khotynska» – maloznane dzherelo do istorii velykoi bytvy 1621 r. [«Duma Khotynska» – a little-known source to the history of the Great Battle of 1621], in «Khotynshchyna u skhidnoievropeiskii istorii (do 340 richnytsi Khotynskoi bytvy 1673 r.) / Mater. Mizhnar. nauk.-prakt. konf. (m. Khotyn, 8 lystopada 2013 r.)» [Khotyn region in Eastern European history (to the 340th anniversary of the Battle of Khotyn in 1673) / Mater. International. scientific-practical conf. (Khotyn, November 8, 2013)], Khotyn, DIAZ «Khotynska fortetsia», 2013, s. 82-91.

T. Kovalets, Dzherelo bez kupiur: malovidoma versiia diariusha Khotynskoi viiny 1621 r. Prokopa Zbignievskoho [Source without banknotes: little-known version of the diary of Khotyn War of 1621 by Prokop Zbigniewski], in «Khotynshchyna v period polsko-turetskykh viin XVII stolittia (do 395 richchia Khotynskoi viiny 1621 r.). Mater. nauk.-prakt. konf. (m. Khotyn, 12 zhovtnia 2016 r.)» [Khotyn Region during the Polish-Turkish Wars of the XVII century (to the 395th anniversary of the Khotyn War of 1621). Mater. scientific-practical conf. (Khotyn, October 12, 2016)], Kamianets-Podilskyi, PP Buinytskyi, 2016, s. 4-19.

T. Kovalets, Osmanska imperiia u kampanii proty Rechi Pospolytoi 1621 r. (na pidstavi malovidomykh zvitiv rozvidky Respubliky) [The Ottoman Empire in the campaign against the Commonwealth in 1621 (based on little-known intelligence reports of the Republic)], in «XIII Bukovynska mizhnarodna istoryko-kraieznavcha konferentsiia, prysviachena 400-richchiu Khotynskoi viiny. Tezy dopovidei, Chernivtsi, 22 ‒ 23 zhovtnia 2021 r.» [XIII Bukovina International Historical and Local History Conference, dedicated to the 400th anniversary of the Khotyn War. Abstracts, Chernivtsi, October 22–23, 2021]/ Nauk. red. O.V. Dobrzhanskyi, Chernivtsi, Chernivetskyi natsionalnyi universytet, 2021, s.39-40.

Latopisiec albo kroniczka Joachima Jerlicza. Wyd. Wl. Wojcicki, Warszawa, 1853, T. 1, 187 s.

Letopys Ioakhyma Erlycha (1620–1673 gg.) [Chronicle Ioakhym Erlych (1620–1673)] u vydanni: [Yuzhnorusskye letopysy…] / [South Russian chronicles] / [Pod red.] O. Levytskoho, K., [1916], 456 s.

S. Lubomirski, Diariusz wojny tureckiej pod Chocimem r. 1621, in «Pamiętniki o wyprawie chocimskiej r. 1621 / Komp. Z. Pauli, Krakow, 1853, s. 65-105.

Ye. Luniak, Kozatska Ukraina ХVI – ХVIII st. ochyma frantsuzkykh suchasnykiv: khrestomatiia [Cossack Ukraine of the 16th – 18th centuries through the eyes of French contemporaries: a textbook], Nizhyn, NDU im. M. Hoholia, 2013, 508 s.

O.M. Masan, Bukovyna yak obiekt mizhnarodnykh vidnosyn z davnikh chasiv do 1774 r. [Bukovyna as an object of international relations from ancient times to 1774], in «Bukovyna v konteksti yevropeiskykh mizhnarodnykh vidnosyn (z davnikh chasiv do seredyny ХХ st.)» [Bukovyna in the context of European international relations (from ancient times to the middle of the twentieth century.)], [Kol.monohr.] / V.M. Botushanskyi, S.M. Hakman, Yu.I. Makar ta in. Za zah. red. V.M. Botushanskoho, Chernivtsi, Ruta, 2005, s.9-168.

O. Masan, Chernivtsi v druhii polovyni XIV – XVIII st. (do 1775 r.) [Chernivtsi in the second half of XIV – XVIII centuries. (until 1775)], in «Chernivtsi: Istoriia i suchasnist (Yuvileine vydannia do 600-richchia pershoi pysemnoi zghadky pro misto)» [Chernivtsi: History and modernity (Anniversary edition to the 600th anniversary of the first written mention of the city)], [Kol. monohrafiia] V.M.Botushanskyi, S.V.Bilenkova, O.V.Dobrzhanskyi ta in. Za zah. red. V.M.Botushanskoho, Chernivtsi, Zelena Bukovyna, 2009, s.23-74.

D. Milewski, Mołdawia między Polską a Turcją. Hospodar Miron Barnowski i jego polityka (1626–1629), Oświęcim, Napoleon V, 2014, 369 s.

N.A. Mokhov, Moldavyia epokhy feodalyzma (Ot drevneishykh vremen do nachala XIX veka [Moldavia of the era of feudalism (From ancient times to the beginning of the XIX century], Kyshynev, Kartia moldoveniaske, 1964, 440 s.

Yu. Mytsyk, O dvukh nemetskykh «letuchykh lystkakh» XVII v. [About two German «flying sheets» of the 17th century.], in «Problemy istorii krain Tsentralnoi ta Skhidnoi Yevropy: zbirnyk naukovykh prats» [Problems of the history of Central and Eastern Europe: a collection of scientific papers], Vyp. 2, 2011, s. 203-212.

М. Nagielski, Kampania chocimska 1621 roku, in «Wschodni rocznik humanistyczny», Tom XVIII (2021), No3, s. 7-25.

M. Naima, Hiuseinovi horody u vytiahu istorii iz zakhodu ta skhodu. (Povidomlennia pro Ukrainu) [Hussein Gardens in the Extract of Stories from the West and the East. (Information about Ukraine)]/ per. z osmansko-turetskoi O. Halenka ta O. Kulchynskoho, Kyiv, Vydavnytstvo Zhupanskoho, 2016, 288 s.

Narysy z istorii Pivnichnoi Bukovyny [Essays on the history of Northern Bukovina] / Redkol.: F. P. Shevchenko (vidp. red.) ta in., Kyiv, Naukova dumka, 1980, 335 s.

I. Nistor, Istoria Basarabiei, Bucureşti, Humanitas, 1991, 351 p.

I. Nistor, Istoria românilor, București, Editura Biblioteca Bucureștilor, 2002, Vol. I, 661p.

Ocherky vneshnepolytycheskoi ystoryy Moldavskoho kniazhestva (posledniaia tret XIV – nachalo XIX v.) [Essays on the foreign policy history of the Moldavian Principality (the last third of the 14th – the beginning of the 19th century)] / Drahnev D.M. (otv. red.), Kyshynev, Shtyyntsa, 1987, 464 s.

J. Ostrorog, Dziennik wojny tureckiej w Wołoszech, in «Pamiętniki o wyprawie chocimskiej r. 1621» / Komp. Z. Pauli, Krakow, 1853, s. 15-39.

J. Ostrorog, Wojna wołoska odmcesarza tureckiego Osmana przeciwko Koronie Polskiej podniesiona za panowania najaśniejszego Pana Zygmunta Trzeciego, Poznan, 1622, 11 s.

Y. E. Petrosian, Yanychary v Osmanskoi ymperyy. Hosudarstvo y voiny (XV-nachalo XVII) [Janissaries in the Ottoman Empire. State and wars (XV – beginning of XVII)], Sankt-Peterburg, Nauka, 2019, 604 s.

F. Pintescu, Bătălia de la Hotin (1621): încadrarea tipologică, analiza, prezentarea în istoriografia română, in «Glasul Bucovinei», Cernăuţi-București, 2011, Anul XVIII, № 4 (72), р. 7-31.

L. Podhorodecki, Chocim 1621, Warszawa, Bellona Społka Akcyjna, 2008, 177s.

W. Potocki, Wojna chocimska. Poemat w 10 częściach, Warszawa, Nakł. S. Lewentala, 1880, 486 + 60 + 368 s.

P. Przeździecki, Education The Polish-Turkish War of 1620–1621: the battles of Cecora and Chocim, in «Polish battles and campaigns in 13th – 19th centuries», Warszawa, Wojskowe centrum edukacji obywatelskiej im. płk. dypl. Mariana Porwita, 2016, р.87-102.

S. Pufendorf, Vvedenie, v historiiu evropeyskuiu. Chrez Samuyla Pufendorfiia, na nemetskom yazytse slozhennoe, Tazhe chrez Ioanna Friderika Kramera, na latinskiy prelozhennoe. Nyne zhe povelenyem velikaho hosudaria tsaria, y velikaho kniazia, Petra Pervaho, vserossiyskaho imperatora, na rossiyskiy s latinskaho prevedennoe [An introduction to European history. Through Samuel Pufendorffy, folded in German, and also through John Frederik Kramer, translated into Latin. Now, by the command of the great sovereign, the tsar, and the great prince, Peter the Great, the all-Russian emperor, translated into Russian from Latin], Pechatano v Sanktpiterburkhe, 1718, Dekabria v 5 den. [4], 12, 558, 16 s.

N.S. Rashba, Ocherk ystoryy polsko-turetskykh otnoshenyi v XVI – pervoi chetverty XVII v. [Essay on the history of Polish-Turkish relations in the 16th – first quarter of the 17th centuries], in «Osmanskaia ymperyia v pervoi chverty XVII veka: sbornyk dokumentov y materyalov» [The Ottoman Empire in the First Quarter of the 17th Century: A Collection of Documents and Materials] / Uporiad. Kh. M. Ybrahymbeily, N. S. Rashba, Moskva, Nauka, 1984, s. 14-52.

P.M. Sas, Khotynska viina 1621 roku: Monohrafiia [Khotyn War of 1621: Monograph], Kyiv, Instytut istorii Ukrainy NAN Ukrainy, 2011, 520 s.

L.E. Semenova, Kniazhestva Valakhyia y Moldavyia. Konets XIV – nachalo XIX v. (Ocherky vneshnepolytycheskoi ystoryy) [Principalities of Wallachia and Moldavia. The end of the XIV – the beginning of the XIX century. (Essays on foreign policy history)], Moskva, «Yndryk», 2006, 400 s.

L.E. Semenova, Moldavyia y Valakhyia v otnoshenyiakh stran rehyona s osmanamy (1618 – 1634 gg.) [Moldavia and Wallachia in the relations of the countries of the region with the Ottomans (1618 – 1634)], in «Osmanskaia ymperyia y strany Tsentralnoi, Vostochnoi y Yuho-Vostochnaia Evropy v XVII v.» [The Ottoman Empire and the countries of Central, Eastern and South-Eastern Europe in the 17th century], Ch. 1, Moskva, Yzd-vo, 1998, s. 115-127.

Sobstvennoruchnyia zapysky Petra Mohylу: 1) Skazaniia Petra Mohylу o chudesnykh y zamchatelnуkh yavleniiakh v tserkvy pravoslavnoi (yuzhno-russkoi, moldo-vlakhiiskoi y hrecheskoi) [Petro Mohyla’s handwritten notes: 1) Petro Mohyla’s tales of miraculous and magical phenomena in the Orthodox Church (South Russian, Moldavian Vlach and Greek)], in «Arkhyv Yuho-zapadnoi Rossiy, yzdavaemуi Vremennoi komyssyei dlia razbora drevnykh aktov, sostoiashchei pry Kievskom, Podolskom y Volуnskom Heneral-Hubernatorе» [Archive of Southwestern Russia, published by the Interim Commission for the Analysis of Ancient Acts, which was under Kiev, Podolsky and Volynsky General-Governor], Ch. I, T. VII, Kiev, Typohrafiia T.H. Korchak-Pozytskaho, 1887, s. 49-132.

Symeon Lekhatsy, Putevye zametky [Travel notes], Moskva, Vostochnaia lyteratura, 1965, 321 s.

J. Tretiak, Historia wojny Chocimskiej 1621, Kraków, Krakowska Spółka Wydawnicza, 1921, 211 s.

Vesty yz Valakhyy. Zeitung aus Walachei. Zapysky nemetskoho ofytsera o Khotynskoi voine 1621 g. kak ystorycheskyi ystochnyk [News from Wallachia. Zeitung aus Walachei. Notes of a German officer on the Khotyn war of 1621 as a historical source] (Perevod Yu.A. Mytsyka), in «Rusyn. Mezhdunarodnыi ystorycheskyi zhurnal» [Rusin. International historical journal], Kyshynev, 2011, № 2 (24), s.139-151.

Zapysky Tymofeia Tytlovskaho o dvukh pokhodakh Sultana Osmana 1620 – 1621 [Notes of Timofey Titlovsky about the two campaigns of Sultan Osman 1620 – 1621], in «Lеtopys sobуtii v yuhozapadnoi Rossiy v XVII-m veke» [Chronicle of events in southwestern Russia in the 17th century]: v 4-x t. / sost. Samoyl Velychko, Tom chetvertуi: Prylozheniia, Kyiv,Typohrafiia Fedorova, 1864. XI, s.147-182.

P. Zbignewski, Diariusz wyprawy chocimskiej r. 1621, in «Pamiętniki o wyprawie chocimskiej r. 1621 / Komp. Z. Pauli, Krakow, 1853, s. 42-64.

Zherela do istorii Ukrainy-Rusy [Sources for the history of Ukraine-Russia]: V 22 t. / Upor. I. Krypiakevych, Lviv, 1908, T. 8, 412 s.

A. Zhukovskyi, Istoriia Bukovyny [History of Bukovina], Chernivtsi, Chas, 1991, Ch.1: do 1774 r., 120 s.

Статті цього автора (авторів), які найбільше читають